W SQL specyyfikujemy co ma być zrobione a nie w jaki sposób. System zarządzania bazą danych wybiera najbardziej optymalny sposób wyszukiwania. Zapytania są realizowane w następujący sposób:
W bibliotekach istnieją specjalne katalogi książek, służące do szybkiego odszukania wybranej pozycji. Mogą one być poukładane na różne sposoby, np. alfabetycznie wg autora lub tytułu książki. Po odszukaniu książki w katalogu, możesz odczytać nr regału i półki gdzie się książka znajduje, przez co musisz już tylko przejrzeć ksiązki na jednej półce (np. 30 sztuk) aby znaleźć tą potrzebną, zamiast wszystkich zgromadzonych książek (np. 30 tysięcy).
Na podobnej zasadzie działają indeksy w bazie danych - pozwalają na szybkie odszukanie wymaganych danych, przez co zapytania będą się wykonywać znacznie szybciej. Podam jeden przykład z którym miałem osobiście do czynienia: zapytanie wybierało dane z ponad 10 tabel, z których największa miała nieco ponad milion rekordów. Pracowało ono ponad 5 minut. Po założeniu indeksu na tej największej tabeli, czas wykonywania zapytania skrócił się do pół minuty (przyśpieszenie ponad 10 razy). Zatem jest o co walczyć :).
Indeksy mogą być różnych typów. Można je podzielić na indeksy zakładane na jedną kolumnę, lub na wiele kolumn równocześnie (to jest coś innego niż posiadanie wielu indeksów na pojedynczych kolumnach - więcej szczegółów później). Innym podziałem jest podział na indeksy unikalne (każda wartość w indeksie z indeksem musi być inna; jest to stosowane np. do zapewnienia unikalności kluczy głównych), oraz "normalne" (czyli nie unikalne - wartości w indeksie mogą się powtarzać. To jest najczęstszy przypadek).