o mnie

malarstwo

grafika

fotografia

linki

kontakt

. g . r . a . f . i . k . a .

Małe formy - wklęsłodruk Druk wklęsły Druk cyfrowy

SZTUKA I PRAWDA. Fragment wstępu do katalogu Piotr Ciesielski, Grafika, malarstwo, fotografia. Galeria Amcor Rentsch, Miejska Galeria Sztuki w Łodzi. Łódź 2006 Kontestowanie problemów zmienności i przemijania w sztuce polega często na odrealnieniu i szczególnym uporządkowaniu elementów świata przedstawionego, budowaniu wyszukanych metafor. Artyści wykorzystują znane mechanizmy odbioru u publiczności, podejmują agresywne, spektakularne działania. Twórczość graficzna Piotra Ciesielskiego dowodzi, że o ważnych, przejmujących problemach można również mówić, używając prostego, poetyckiego gestu. Większość jego grafik opanowana jest przez szczególną nastrojowość. Artysta buduje ją za pomocą środków bliskich tym, które stosuje w malarstwie. Nic w tym dziwnego. Szereg grafik powstało równolegle z dziełami malarskimi. Nieustannie trwała też wzajemna wymiana doświadczeń, próba przeniesienia ich w obręb odmiennych technik artystycznych, dokonywało się wzajemne ich wzbogacanie. Gdy forma się zużywała, artysta zmierzał ku nowej. Równocześnie kontynuował poszukiwanie nowych technologii, które byłyby w stanie wyrazić jego przesłanie. Piotr Ciesielski poświęcił się przede wszystkim akwaforcie i akwatincie, ale nieobce są mu i inne techniki. Wykonywał przecież miedzioryty, prace w technice miękkiego werniksu, heliograwiury, „popełniał" linoryty. W malarstwie twórca bardzo mocno akcentuje znaczenie kontrastu obu planów obrazu. Także w grafice ich zestawienie jest bardzo istotne i jest źródłem emocji. Cechą wyróżniającą w tym kontekście grafiki Ciesielskiego jest ogromna skromność pierwszego planu w stosunku do zagęszczę i bogactwa form znajdujących się w tle. Ptasie pióro, gałązka, kwiat, zabawka występują naprzód przed widok leśnej gęstwinie przed fragment pejzażu, przed zbiorowe zdjęcie anonimowej społeczności, i one, jak w malarstwie, rzucają na płaszczyzny w tle ostre cienie, niweczą wrażenie głębi, skracają perspektywę. Przez to są niemal na wyciągnięcie ręki. Obiektywnie, perfekcyjnie odtworzone (mistrzowska graficzna kreska!) zachęcają do podjęcia ich z kart papieru. Większość tych grafik to prace niewielkich rozmiarów. W nich kruchość i nietrwałe- subtelnych motywów stają się jeszcze bardziej dojmujące. Nasuwa się na myśl spostrzeżenie, że te delikatne kompozycje plastyczne są odpowiednikiem małych poetyckich form. Tak jak w haiku w kilku wersach liryk stara się zawrzeć sedno przeżytej sytuacji, tak w tych subtelnych formach graficznych kryje się skondensowana twórcza refleksja. Prace bywają opatrzone rozbudowanymi tytułami, rodzajem kody zamykającej utwór. Artysta podkreśla, że te dodatkowe uwagi mają dla niego duże znaczenie i że prace należy „czytać" w całości. Ostatnia seria grafik wzbogacona została o fragmenty wierszy, które je wywołały, i choć niektóre obrazy nawiązują do treści cytowanych utworów poetyckich, to nie stanowią one dla nich bezpośredniego ekwiwalentu plastycznego. Istotniejszy jest nastrój, refleksja wywołana lekturą wiersza. Nie dziwi, że Ciesielski sięga po poezje księdza Twardowskiego, lirki Poświatowskiej - poetów obdarzonych umiejętnością zamknięcia w niewielu słowach istoty przeżycia, twórcom, celnych i obrazowych metafor, przemawiających do nas językiem wyszukanym (bo poetyckim) i prostym zarazem. Te ostatnie prace, w porównaniu z wcześniejszymi, uderzają znacznie bogatszym opracowaniem kolorystycznym. Barwy i w pracach monochromatycznych, i w pracach wielobarwnych są żywe, nasycone: w tych drugich uderzają ponadto odważnymi kontrastami. Dotyczy to zarówno prac z graficznymi, jak i fotograficznymi podkładów. w tle. Kolor wyzwolił się w malarstwie, tam właśnie uzyskał maksymalne natężenie, a ponieważ między malarstwem i grafiką (również fotografią) istnieje ciągła wymiana, to w grafice z czasem kolor coraz bardziej się wzbogaca. W grafikach w dużym stopniu odwołuje się artysta do motywów natury. Pochyla się nad szybko dokonującymi się zmianami w przyrodzie. Tymi naturalnymi i tymi wywołanymi przez człowieka. Człowieka, który - jak w heliograwiurach - swym widmowym obrazem przypomina o upływie czasu, każe się zastanawiać, nad istotą i celowością ludzkich starań. Jeśli do tego dodamy obecne w motywach ikonograficznych symbole szeroko pojętego dziedzictwa kulturowego (postaci i dzieła Avicenny, Gutenberga, Durera) oraz uniwersalne (i rządzące kompozycją) formy - podstawowe elementy różnych systemów symbolicznych, to staje się jasne, że mamy do czynienia z twórczością głęboko humanistyczną. Te, niby cudze, graficzne, fotograficzne i malarskie światy tak naprawdę pozwalają budować, refleksję dotyczącą każdego człowieka, dotykać istoty istnienia en globe, problemów kondycji człowieka, zagadnień eschatologicznych. Wynikają one z odczuwania odwiecznych lęków i niepokojów. Stanowią rodzaj refleksji na temat niektórych podstawowych problemów i są próbą odpowiedzi na proste, ale ważne pytania. Uniwersalny charakter wypowiedzi koresponduje z przypadkowym nieraz doborem sąsiadujących ze sobą motywów, przedmiotów odległych od siebie charakterem i pochodzeniem, tak jak są sobie obce postaci zestawione na fotografiach, losowo wybrane rekwizyty. Twórczość staje się metodą, dzięki której jesteśmy w stanie zbliżyć się do niektórych problemów. Ich bliższe poznanie umożliwia nam ich oswojenie. Stajemy się w większym stopniu pogodzeni ze światem i sami ze sobą, choć zdajemy sobie sprawę, że prawdy, być może, nie dotkniemy nigdy. Dariusz Leśnikowski